Omschrijving (toelichting)
Voor veel inwoners vormt de gemeente het belangrijkste gezicht van de overheid. Terwijl hun beeld van de overheid vaak wordt gevormd door landelijk nieuws. In de uitvoering van overheidstaken nemen gemeenten een unieke plek in. Van het verstrekken van paspoorten tot het bieden van jeugdhulp. Van het verduurzamen van woningen, het beheren en onderhouden van de openbare ruimte tot het verstrekken van uitkeringen: de gemeente en dus Noaberkracht is van alle markten thuis. Deze breedte vraagt dat taken in samenhang worden uitgevoerd, vanuit het perspectief van inwoners.
De druk op de uitvoering van taken neemt toe, onder meer doordat er steeds vaker naar gemeenten wordt gekeken om een rol te pakken in crisisoplossingen. Door complexe wetten en regels die niet zelden in de praktijk botsen. Door een woud aan incidentele financieringsstromen met bijbehorende verantwoordingsdruk voor structurele opgaven.
Dit document betreft de jaarstukken 2024 van Noaberkracht. Hierin leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Naast de verantwoording over dit gevoerde beleid, opgenomen onder de verschillende programma's, willen we in deze inleiding stilstaan bij een aantal gebeurtenissen en opvallende omstandigheden.
We zijn trots op de stappen die we in 2024 hebben gezet. Zo is Noaberkracht actief betrokken bij de Regionale Ontwikkelstrategie Twente, waardoor we vanuit Dinkelland en Tubbergen daadwerkelijk mee vormgeven aan de toekomst van de regio. We hebben een sterk onboardingsprogramma geïntroduceerd, onder andere met het gebruik van Appical. Deze aanpak viel landelijk op: Noaberkracht stond op het landelijke podium als voorbeeld voor andere gemeenten. Ook zijn succesvolle open dagen georganiseerd, waarmee we onze organisatie positief op de kaart hebben gezet als aantrekkelijke werkgever. Het A&O fonds koos Noaberkracht bovendien als voorbeeld in hun landelijke campagne over verschilmakers in gemeenteland – een mooie erkenning van de energie en inzet van onze organisatie. Verder zijn in 2024 de eerste stappen gezet in het verkennen van de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie (AI) binnen onze organisatie. Diverse processen zijn geoptimaliseerd, en we zijn in gesprek over belangrijke thema’s als integriteit, de rol van de ambtenaar en klachtbehandeling in de lijn. Dit zijn onderwerpen die in 2025 verder vorm krijgen.
Tegelijkertijd waren er in 2024 ook gebeurtenissen en omstandigheden die een hoge prioriteit kenden en een beroep deden op onze wendbaarheid en flexibiliteit. Voorbeelden zijn de (crisis(nood))opvang van asielzoekers, het tijdelijk bieden van onderdak aan gevluchte Oekraïners, de ondersteuning bij de hersteloperatie na de toeslagenaffaire en het verstrekken van energietoeslagen. Maar ook onze keuze om de uitvoering van de Participatiewet met ingang van 2024 weer volledig in eigen hand te nemen. En de komst van de nieuwe Omgevingswet, die uiteindelijk toch is ingevoerd per 1 januari 2024.
Met veel inzet en veerkracht is vanuit de organisatie hard gewerkt om inwoners de juiste zorg te bieden, ondernemers goed te ondersteunen en ervoor te zorgen dat de opvang van vluchtelingen zo beheersbaar mogelijk bleef. Tegelijkertijd zorgden we ervoor dat de reguliere dienstverlening en de reguliere werkprocessen doorgang bleven vinden. Onderwerpen als windbeleid en opvang van asielzoekers betekenen voor medewerkers en bestuurders dat een fors beroep wordt gedaan op hun (mentale) weerbaarheid. Hiervoor is aandacht en zorg geweest.
Extra uitdagend in deze tijd is de toenemende krapte op de arbeidsmarkt, waardoor het wat langer duurde om vacatures in te vullen. Het is een enkele keer noodzakelijk gebleken om te prioriteren in het werk; ‘wat moet eerst en wat kan later’. Hierbij is de insteek gekozen om de dienstverlening aan de inwoners en ondernemers prioriteit te geven en in projecten en interne processen andere keuzes te maken. Ondanks de extra moeite die we doen om vacatures ingevuld te krijgen, zijn we ook in 2024 tevreden over de mate waarin we hierin geslaagd zijn. Mede door de inzet van recruitment door de eigen organisatie. Wel is gebleken dat de inhuur van medewerkers licht is gestegen het afgelopen jaar, al blijven we hiermee nog steeds ruim onder het gemiddelde voor gemeenten.
De context waarbinnen medewerkers van het organisatieonderdeel Openbare ruimte hun werkzaamheden uitvoeren is de afgelopen jaren flink veranderd. Met name op het gebied van biodiversiteit, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, circulariteit en energievoorziening volgt de ene na de andere ontwikkeling elkaar op. In 2024 heeft eveneens besluitvorming plaatsgevonden, na een evaluatie van het bedrijfsbureau, over het bedrijfsplan voor de binnendienst van Openbare ruimte. De implementatie is ter hand genomen en de eerste stappen zijn gezet met assetmanagement, datamanagement en de doorontwikkeling van projectmatig werken. De groei van de buitendienst heeft consequenties voor de huisvesting zoals in het bedrijfsplan "Samenspel" al werd aangekondigd. Inmiddels heeft bestuurlijke besluitvorming over de huisvesting van de buitendienst plaatsgevonden en is in 2024 gestart met de aanbesteding.
Het takenpakket van gemeenten groeit, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en het sociale domein en door veranderende wet- en regelgeving. Dat gaat gepaard met een toename van verantwoordelijkheden, zoals het transparant omgaan met gegevens en het afleggen van verantwoording over de financiën richting de inwoners. Door het groeiende toezicht op gemeenten, wordt het borgen van compliance steeds belangrijker en maakt het in toenemende mate onderdeel uit van de werkzaamheden binnen de gemeente. Dit is van betekenis voor de inzet van capaciteit en vraagt om het slimmer organiseren, wil het niet ten koste gaan van het primaire maatschappelijke rendement.
Financieel kijken we terug op een goed jaar. Noaberkracht is erin geslaagd binnen de financiële kaders de overeengekomen resultaten te bereiken. Het positieve saldo van de jaarrekening 2024 kent een incidenteel karakter en wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door lagere personeelskosten en het feit dat we een deel van de kosten van ons vaste personeel konden doorberekenen aan de vergoedingen die we ontvangen voor vooral migratie en duurzaamheid. De algemene reserve van Noaberkracht zit weer op het benodigde weerstandsniveau (ratio 1,0) en ook de reserve bedrijfsvoering kent weer enige ruimte. Ruimte die we de komende jaren hard nodig hebben voor de (door)ontwikkeling van onze organisatie.
Ook voor het komende jaar 2025 voorzien we grote maatschappelijke opgaven waarin we met Noaberkracht en de beide gemeenten Dinkelland en Tubbergen het verschil kunnen maken. Of het nu gaat om taken of opgaven op het terrein van armoede, kansenongelijkheid, energie, gezondheid, klimaat en fysieke leefomgeving, in de gemeentelijke uitvoering door Noaberkracht komt alles samen. Daar komt bij dat als gevolg van de verminderde financiële positie van de beide gemeenten ook een inspanning zal worden gevraagd van Noaberkracht. Niet alleen in termen van extra inzet van personeel, maar ook het doorvoeren van een aantal maatregelen zal noodzakelijk zijn.
Voorzitters Noaberkracht Dinkelland Tubbergen,
A.H. Postma
J. Joosten