Voor veel inwoners vormt de gemeente het belangrijkste gezicht van de overheid. Terwijl hun beeld van de overheid vaak gevormd wordt door landelijk nieuws. In de uitvoering van overheidstaken nemen gemeenten een unieke plek in . Van het verstrekken van paspoorten tot het bieden van jeugdhulp. Van het verduurzamen van woningen, het beheren en onderhouden van de openbare ruimte tot het verstrekken van uitkeringen, de gemeente en dus Noaberkracht is van alle markten thuis. Deze breedte vraagt dat taken in samenhang worden uitgevoerd, vanuit het perspectief van inwoners.
De druk op de uitvoering van taken neemt toe. Doordat naar gemeenten gekeken wordt om een rol te pakken in crisisoplossingen. Door complexe wetten en regels die niet zelden in de praktijk botsen. Door een woud aan incidentele financieringsstromen met bijbehorende verantwoordingsdruk voor structurele opgaven. In combinatie met een hoog gespannen arbeidsmarkt waarin het steeds moeilijker wordt om de juiste mensen met de juiste kwaliteiten te vinden.
Dit document betreft de jaarstukken 2023 van Noaberkracht. Hierin leggen wij verantwoording af over het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Naast de verantwoording over dit gevoerde beleid, uitvoerig opgenomen onder de verschillende programma's, willen we in deze inleiding stilstaan bij een aantal gebeurtenissen en opvallende omstandigheden.
Gebeurtenissen en omstandigheden die vaak een hoge prioriteit kennen en vragen om wendbaarheid en flexibiliteit. Voorbeelden zijn de (crisis(nood))opvang van asielzoekers, het tijdelijk bieden van onderdak aan gevluchte Oekraïners, de ondersteuning bij de hersteloperatie na de toeslagenaffaire het verstekken van energietoeslagen. Maar ook een meer lokale keuze om de uitvoering van de Participatiewet met ingang van 2024 weer volledig in eigen hand te nemen. De komst van de nieuwe Omgevingswet die ook in 2023 weer uitgesteld werd maar uiteindelijk toch is ingevoerd per 1 januari 2024.
Met veel inzet en veerkracht is enerzijds vanuit de organisatie hard gewerkt om de inwoners van de juiste zorg, de ondernemers van de juiste ondersteuning te voorzien en om ervoor te zorgen dat de inzet ten behoeve van de opvang van vluchtelingen zo beheersbaar mogelijk zou blijven. Tegelijkertijd hebben we ervoor gezorgd dat de reguliere dienstverlening en de reguliere werkprocessen doorgang bleven vinden. Onderwerpen als windbeleid en opvang van asielzoekers betekenen voor medewerkers en bestuurders dat een fors beroep wordt gedaan op de (mentale) weerbaarheid. Hiervoor is aandacht en zorg geweest.
Extra uitdagend in deze tijd is de toenemende krapte op de arbeidsmarkt wat tot gevolg had dat het wat langer duurde om vacatures in te vullen. Het is een enkele keer noodzakelijk gebleken om te prioriteren in het werk, ‘wat moet en wat kan later’. Hierbij is de insteek gekozen om de dienstverlening aan de inwoners en ondernemers prioriteit te geven en in projecten en interne processen ander keuzes te maken. Ondanks de extra moeite die we doen om vacatures ingevuld te krijgen zijn we ook in 2023 tevreden over de mate waarin we hierin geslaagd zijn. Mede door de inzet van meer recruitment door de eigen organisatie. Wel is gebleken dat de inhuur van medewerkers licht is gestegen het afgelopen jaar al blijven we hiermee nog steeds ruim onder het gemiddelde voor gemeenten.
Met het ontstaan van Stichting Participatie Noaberkracht (door de integratie van Soweco en SPD) is de operationele aansturing van SPN-medewerkers belegd bij de Buitendienst van Noaberkracht Dinkelland Tubbergen. Om deze operationele aansturing en ook de bedrijfsvoering goed te borgen is op basis van het bedrijfsplan ‘samenspel’ een nieuw organisatiemodel van de buitendienst geïmplementeerd. Zo’n 100 medewerkers van SPN zijn sinds 2022 gepositioneerd binnen één van de vier rayons en hebben met trots gewerkt aan een prachtige groenvoorziening in de beide gemeentes. De groei van de buitendienst heeft consequenties voor de huisvesting zoals in het bedrijfsplan al werd aangekondigd. In 2023 is een aantal scenario's uitgewerkt hoe deze groei op te vangen. Na bestuurlijke besluitvorming hierover kan in 2024 gestart worden met de aanbesteding.
De gewijzigde inrichting en organisatie van de buitendienst op basis van het bedrijfsplan 'samenspel' heeft ook gevolgen voor de binnendienst. Daarbij komt dat de context waarbinnen de werkzaamheden door de medewerkers van het organisatieonderdeel openbare ruimte uitgevoerd worden de afgelopen jaren flink is veranderd. Met name ten aanzien van biodiversiteit, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, circulariteit en energievoorziening volgt de ene na de andere ontwikkeling zich op. Daarom is in 2023 gewerkt aan een bedrijfsplan voor de binnendienst van het organisatieonderdeel Openbare ruimte en heeft als afgesproken een evaluatie plaatsgevonden van het bedrijfsbureau na een jaar 'samenspel'. Het concept is gereed en zal na bestuurlijke instemming de basis vormen voor de uitvoering door de binnendienst van openbare ruimte.
Het afgelopen jaar is gebleken dat we als organisatie flexibel en wendbaar zijn en dat we ons snel aan hebben kunnen passen aan gewijzigde omstandigheden. Het belang van een kwalitatief goede ICT inrichting (hard- en software) maar ook de personele ondersteuning op dit vlak is ook het afgelopen jaar wederom van groot belang gebleken. In navolging van de huisvesting in het gemeentehuis in Denekamp in 2002 is in 2023 de huisvesting in het gemeentehuis in Tubbergen onder handen genomen. Om het “Noaberkracht werken” en hybride werken beter te ondersteunen is de kantooromgeving met vaste werkplekken omgebouwd naar een omgeving die verschillende werkvormen beter ondersteunt. Flexibele werkplekken, aanlandplekken, stilteplekken maar ook plekken waar het in projecten samen werken, het ontmoeten en het op afstand werken wordt gefaciliteerd. De uitvoering is evenwel sober en tegen minimale middelen tot stand gekomen dit met oog op de plannen rondom de centrumontwikkeling in Tubbergen en de naar verwachting aanstaande verhuizing van het gemeentehuis op termijn.
Financieel kijken we terug op een redelijk goed jaar. Noaberkracht is er niet geheel in geslaagd binnen de financiële kaders de overeengekomen resultaten te bereiken. Het rekeningstekort kent een incidenteel karakter en wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt omdat de inhuurkosten van medewerkers om deze resultaten te bereiken hoger liggen dan de begrote middelen voor capaciteit in vaste dienst. De reserves van Noaberkracht zijn op niveau waarmee de organisatie in zekere zin ook zelfstandig financieel weerbaar is.
Ook voor 2024 voorzien we grote maatschappelijke opgaven waarin we met Noaberkracht en de beide gemeenten Dinkelland en Tubbergen het verschil kunnen maken. Of het nu gaat om taken of opgaven op het terrein van armoede, kansenongelijkheid, energie, gezondheid, klimaat en fysieke leefomgeving, in de gemeentelijke uitvoering door Noaberkracht kom alles samen.
Voorzitters Noaberkracht Dinkelland Tubbergen,
A.H. Postma
J. Joosten