Inleiding
Op 1 mei 2022 is de Wet open overheid (Woo) in werking getreden. Deze wet is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De Woo heeft als doel om overheden en semioverheden transparanter te maken, zodat het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en de economische ontwikkeling beter gediend kan worden. De Woo kenmerkt zich daarom door een drietal belangrijke pijlers, te weten:
- een actieve openbaarmakingsplicht voor 11 categorieën documenten;
- een inspanningsverplichting tot openbaarmaking voor andere documenten dan de 11 categorieën;
- de passieve openbaarmaking (openbaarmaking op verzoek).
Naast het actief openbaar maken, bevat de Woo een duidelijke andere component; het op orde brengen van de informatiehuishouding en het duurzaam toegankelijk maken van digitale overheidsinformatie. De tweede component sluit aan bij de Archiefwet 1995, waarin opgenomen is dat overheden verplicht zijn om de onder hen berustende bescheiden in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren.
De Woo introduceert een meerjarenplan en bepaalt dat overheden met behulp van een meerjarenplan hun overheidsinformatiehuishouding op orde brengen.
Verplichtingen per 1 mei 2022
De Woo heeft tot doel een transparante overheid te bevorderen en de informatiehuishouding van de overheid op orde te brengen. Voor gemeenschappelijke regelingen gelden de volgende verplichtingen uit de Woo die direct in werking treden:
- Een of meer contactperso(o)n(en) aanwijzen om vragen van inwoners te beantwoorden.
- De bepalingen omtrent openbaarmaking op verzoek. Ook moet een Wob-verzoek elektronisch kunnen worden ingediend.
- Maatregelen treffen om de duurzame toegankelijkheid van digitale documenten te borgen als randvoorwaarde om uitvoering te geven aan openbaarheid.
- De inspanningsverplichting om informatie over beleid actief openbaar te maken.
De verplichtingen uit de Woo om documenten behorende tot 11 informatiecategorieën binnen 14 dagen actief openbaar te maken via PLOOI, treden nog niet in werking. De ontwikkeling van PLOOI is door het Rijk stopgezet en overheden kunnen dit dus (nog) niet gebruiken om documenten te publiceren. De komende jaren zal deze verplichting gefaseerd in werking treden.
Planning 2024
In 2024 gaan we verder met duurzaam werken aan (meer) openheid en transparantie. We voeren de Woo uit naar de bedoeling. Een open overheid is essentieel voor het vertrouwen tussen de samenleving en de overheid, een belangrijke pijler van onze democratie. Een open overheid staat ook open voor wat er beter kan. Door het openbaar maken van informatie kunnen we het debat over onze keuzes eerder, en beter, voeren.
Enerzijds werken we steeds meer vanuit het principe van Archivering by design: vanaf het begin van elke zaak worden data goed en vindbaar vastgelegd. Dat vraagt om bewustwording bij alle medewerkers, én facilitering vanuit de applicaties en werkprocessen. Anderzijds investeren we in goede communicatie vooraf: door actieve openbaarmaking van documenten bij onderwerpen waarbij we dat verstandig vinden en/of door andere manieren van communicatie. Verder werken we aan de realisatie van de verplichte actieve openbaarmaking van de 11 categorieën die de Woo noemt. Dat betekent dat we de landelijke ontwikkeling volgen en ons zoveel mogelijk voorbereiden op de aansluiting op de landelijke voorziening voor deze openbaarmaking.