Inleiding
De Wet open overheid (Woo) heeft als doel om overheden en semioverheden transparanter te maken, zodat het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en de economische ontwikkeling beter gediend kan worden.
De Woo kenmerkt zich daarom door een drietal belangrijke pijlers, te weten:
- een actieve openbaarmakingsplicht voor 11 categorieën documenten (nog niet in werking getreden);
- een inspanningsverplichting tot openbaarmaking voor andere documenten dan de 11 categorieën;
- de passieve openbaarmaking (openbaarmaking op verzoek).
De verplichting om actief openbaar te maken (oorspronkelijk via PLOOI) is nog niet in werking getreden. De ontwikkeling van PLOOI is door het Rijk stopgezet. Inmiddels wordt gewerkt aan een landelijke Woo-index, een verwijsindex waarop overheden kunnen aansluiten met hun publicaties. Medio 2023 werd het mogelijk om hierop aan te sluiten, maar de Woo-index kan nog niet worden gebruikt om documenten te zoeken. Overheden moeten zelf zorgdragen voor een platform voor publicatie; de Woo-index verwijst daar slechts naar. De komende jaren zal de verplichting tot actieve openbaarmaking gefaseerd in werking treden.
Naast het actief openbaar maken, bevat de Woo een duidelijke andere component; het op orde brengen van de informatiehuishouding en het duurzaam toegankelijk maken van digitale overheidsinformatie. De tweede component sluit aan bij de Archiefwet 1995, waarin opgenomen is dat overheden verplicht zijn om de onder hen berustende bescheiden in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren.
De Woo introduceert de verplichting voor de Minister van Binnenlandse Zaken om een meerjarenplan op te stellen en bepaalt dat overheden met behulp van dit meerjarenplan hun overheidsinformatiehuishouding op orde brengen.
Planning 2025
In 2025 gaan we verder met duurzaam werken aan (meer) openheid en transparantie. We voeren de Woo uit naar de bedoeling. Een open overheid is essentieel voor het vertrouwen tussen de samenleving en de overheid, een belangrijke pijler van onze democratie. Een open overheid staat ook open voor wat er beter kan. Door het openbaar maken van informatie kunnen we het debat over onze keuzes eerder, en beter, voeren.
Enerzijds werken we steeds meer vanuit het principe van Archivering by design: vanaf het begin van elke zaak worden data goed en vindbaar vastgelegd. Dat vraagt om bewustwording bij alle medewerkers, én facilitering vanuit de applicaties en werkprocessen. Anderzijds investeren we in goede communicatie vooraf: door actieve openbaarmaking van documenten bij onderwerpen waarbij we dat verstandig vinden en/of door andere manieren van communicatie.
Voor wat betreft de actieve informatieplicht voor de 11 verplichte categorieën zal in 2025 (verder) worden gewerkt aan de inrichting van de systemen, zodat we goed kunnen aansluiten op de landelijke Woo-index. De verplichting wordt gefaseerd ingevoerd, naar verwachting (ook) in 2025. Deze ontwikkeling volgen we.